کنترل کیفیت در تابلو برق یک فرآیند جامع و چندمرحلهای است که هدف آن اطمینان از ایمنی، قابلیت اطمینان و عملکرد بهینه تابلو برق در طول چرخه عمر آن است. این فرآیند از مرحله طراحی شروع میشود و تا تولید، نصب، راهاندازی و نگهداری ادامه مییابد. در ادامه به هر یک از این مراحل و اقدامات کنترل کیفیت میپردازیم:
۱. مرحله طراحی تابلو برق
- مطابقت با استانداردها: طراحی تابلو برق باید مطابق با استانداردها و دستورالعمل های ملی و بینالمللی باشد. این استانداردها ابعاد، ایمنی، عملکرد و الزامات فنی تابلو برق را تعیین میکنند.
- محاسبات فنی: محاسبات دقیق برای انتخاب صحیح تجهیزات و بررسی کمیت های مهم از جمله جریان بار، جریان اتصال کوتاه و ... ضروری است.
- نقشههای فنی: نقشههای تکخطی، چندخطی، جانمایی و ... باید به دقت تهیه شوند تا از صحت فرآیند تولید و مونتاژ اطمینان حاصل شود.
- در نظر گرفتن شرایط محیطی: در مرحله طراحی باید شرایط محیطی مانند رطوبت، دما، گرد و غبار و احتمال وقوع انفجار را در نظر گرفت.
۲. انتخاب تجهیزات
- کیفیت تجهیزات: استفاده از قطعات و تجهیزات با کیفیت بالا مانند کلیدها، کنتاکتورها، رلهها، سیم و ... بسیار مهم است.
- تست تجهیزات قبل از نصب: تجهیزات باید قبل از نصب تست شوند تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود. این تستها شامل تست مقاومت عایقی، تست عملکرد مکانیکی، تست تحمل جریان و بازرسی ظاهری آن است.
۳. فرآیند تولید تابلو برق
- کنترل مواد اولیه: مواد اولیه مانند ورقهای فلزی، رنگ، پیچ و مهره و سایر قطعات باید مطابق با مشخصات فنی و استانداردها باشند.
- فرآیند مونتاژ: مونتاژ قطعات باید با دقت و مطابق با نقشههای استاندارد انجام شود. این مورد شامل برشکاری، خمکاری، جوشکاری و رنگآمیزی بدنه تابلو نیز می باشد.
- سیمکشی و اتصالات: سیمکشی باید مطابق با نقشههای استاندارد و با رعایت اصول ایمنی انجام شود. اتصالات باید محکم و بدون نقص باشند.
- بازرسیهای میانی: در طول فرآیند تولید، بازرسیهای دورهای برای اطمینان از کیفیت انجام میشود. این بازرسیها شامل بررسی ابعاد، اتصالات و سیمکشی است.
۴. تستهای نهایی تابلو برق
- تست مقاومت عایقی: این تست برای اطمینان از مقاومت عایقی بین بخشهای مختلف تابلو و جلوگیری از نشتی جریان انجام میشود.
- تست عملکرد: کلیه تجهیزات و سیستمهای کنترلی باید تست شوند تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود.
- تست اتصال کوتاه: تابلو باید در برابر جریان اتصال کوتاه تست شود تا از تحمل آن در شرایط بحرانی اطمینان حاصل شود (البته این تست در حال حاضر در کشور ما قابل انجام نیست).
- تست حرارتی: این تست برای بررسی افزایش دمای تابلو در شرایط بار کامل انجام میشود تا اطمینان حاصل شود که حین بهره برداری دما از حد مجاز تجاوز نمیکند.
۵. نصب و راهاندازی تابلو برق
- نصب صحیح: نصب تابلو باید مطابق با دستورالعملهای سازنده و استانداردها انجام شود. این مورد شامل رعایت فاصلههای ایمنی، اتصال صحیح کابلها و تنظیم تجهیزات تابلو بخصوص تجهیزات حفاظتی آن است.
- تستهای پس از نصب: پس از نصب، تستهای نهایی برای اطمینان از عملکرد صحیح تابلو انجام میشود. این تستها شامل بررسی اتصالات، تست عملکرد و بازرسی ایمنی است.
۶. نگهداری و بازرسی دورهای
- بازرسیهای دورهای: بازرسیهای منظم برای اطمینان از عملکرد صحیح تابلو و تشخیص زودهنگام مشکلات ضروری است. این بازرسیها شامل بررسی اتصالات، تجهیزات و سیستمهای کنترلی است.
- نگهداری پیشگیرانه: تعویض قطعات فرسوده، تمیز کردن تابلو و سفتکردن اتصالات به صورت دورهای انجام میشود.
- مانیتورینگ مداوم: استفاده از سیستمهای مانیتورینگ برای نظارت بر عملکرد تابلو و تشخیص مشکلات احتمالی، مانند استفاده از دوربین حرارتی برای کشف تنش های حرارتی در تابلو.
۷. مستندات و گزارشها
- مستندات فنی: کلیه مستندات فنی شامل نقشهها، مشخصات فنی، گزارشهای تست و گواهیهای کیفیت باید به دقت نگهداری شوند.
- گزارشهای بازرسی: گزارشهای بازرسی و نگهداری باید به صورت منظم ثبت و نگهداری شوند تا در صورت نیاز قابل دسترسی باشند.
۸. آموزش پرسنل
- آموزش نیروی انسانی: پرسنل باید در زمینههای طراحی، تولید، نصب و نگهداری تابلو برق آموزشهای لازم را ببینند. این آموزشها شامل آشنایی با استانداردها، روشهای تست و ایمنی کار با تابلو برق است.
۹. رعایت الزامات ایمنی
- حفاظت در برابر شوک الکتریکی: تابلو باید به گونهای طراحی و ساخته شود که از تماس مستقیم با بخشهای برقدار به طور کامل جلوگیری کند.
- حفاظت در برابر آتشسوزی: استفاده از مواد مقاوم در برابر آتش و نصب تجهیزات حفاظتی مانند فیوز و کلیدهای حفاظتی ضروری است.
- برچسبگذاری و نشانهها: کلیه بخشهای تابلو باید به درستی برچسبگذاری شوند تا از سردرگمی اپراتور و خطاهای انسانی جلوگیری شود.
۱۰. بررسی بازخورد و بهبود مستمر
- جمعآوری بازخورد: بازخورد از کاربران و پرسنل نگهداری باید جمعآوری شود تا مشکلات احتمالی شناسایی و برطرف شوند.
- بهبود فرآیندها: بر اساس بازخوردها و نتایج بازرسیها، فرآیندهای طراحی، تولید و نگهداری باید به طور مستمر بهبود یابند.
با رعایت این مراحل و اقدامات، میتوان از کیفیت و عملکرد صحیح تابلو برق اطمینان حاصل کرد و خطرات احتمالی را به حداقل رساند. کنترل کیفیت در تابلو برق نه تنها ایمنی و قابلیت اطمینان سیستم را افزایش میدهد، بلکه طول عمر تجهیزات را نیز افزایش داده و هزینههای نگهداری را کاهش میدهد.
